Başlıklar
Zaman Rölesi Nedir?
Zaman röleleri, zamanın kritik olduğu işletmelerde kontak kontrolünü ayarlanan süre ve fonksiyona göre yaparak cihaza bağlı yükü ihtiyaca göre devreye almamıza olanak sağlayan mikroişlemci tabanlı kontrol cihazlarıdır. Genellikle otomasyon sistemlerinde ve güç devrelerinin kumanda panolarında kullanılan bu röle grubu temel olarak gecikmeli veya gecikmesiz olarak röle konumlarını değiştirerek sistemi kontrol edebilmektedir.
Zaman rölesinin üzerinde, rölenin zaman ayarlarının yapılabileceği potansiyometreler bulunur. Bu zaman ayarları milisaniyelerden saatlere kadar olan sürelerde seçilebilir. Ayrıca cihazın üzerinde rölenin çalışma durumunu gösteren LED’li durum göstergeleri de yer almaktadır.
Zaman Rölesi Bağlantı Şeması
Zaman Rölesinin Çalışma Prensibi Nedir?
Zaman röleleri, çalışma prensibi açısından çeşitlerine göre farklılık göstermektedir.
Kontakların değişim zamanına göre farklı zaman rölesi çeşitleri bulunmaktadır. Röleler, bobinine enerji uygulanması veya uygulanan enerjinin kesilmesi durumlarına göre ani veya gecikmeli kontak değişimi yapabilmektedir. Bu iki durumun dışında çok fonksiyonlu, yıldız-üçgen, flaşör röle vb. farklı çalışma prensiplerine sahip zaman röleleri mevcuttur.
Zaman Rölesi Çeşitleri Nelerdir?
Çekmede Gecikmeli Zaman Rölesi: Diğer adıyla “Düz Zaman Rölesi” bobinine enerji verildiğinde ayarlanan süre kadar saymaya başlar ve biten süre sonunda röle kontakları konum değiştirir. Kapalı olan kontağı açılır, açık olan kontağı ise kapalı konuma gelir. Ayarlanan süre dolmadan veya süre dolduktan sonra enerjisi kesilirse zaman rölesi devreden çıkar ve kontak konumları sıfırlanmış olur.
Bırakmada Gecikmeli Zaman Rölesi: Diğer adıyla “Ters Zaman Rölesi” bobinine enerji verildiğinde röle kontakları konum değiştirir. Kapalı olan kontağı açılır, açık olan kontağı ise kapalı konuma gelir. Röle enerjili kaldığı sürece değişen kontakların konumunu korur. Enerji kesildikten sonra ayarlanan süre kadar saymaya başlar ve biten süre sonunda röle kontakları eski konumuna döner.
Yıldız-Üçgen Zaman Rölesi: Bu zaman rölesi motorları yıldız-üçgen çalıştırmada kullanılmaktadır. Röle enerjilendiğinde önce yıldız kontaktörünün bağlı olduğu kontak kapanır, ayarlanan süre sonunda yıldız kontaktörünü enerjilendiren kapalı kontak açılarak üçgen kontaktörünün bağlı olduğu kontak kapanır.
Flaşör Zaman Rölesi: Flaşör zaman röleleri, çekmede gecikmeli ve bırakmada gecikmeli rölelerde olduğu gibi kontak değiştirir. Besleme gerilimi verildiği anda röle kontaklarını değiştirir ve ayarlanan süre kadar çıkış verir, bu sürenin bitiminde kontaklar eski haline geri döner. Ayarlanan diğer bir süre kadar kontaklar ilk konumunda kalır. Bu sürenin bitiminde ise röle kontaklarını tekrardan değiştirir. Bu işlem enerji kesilene kadar aynı şekilde tekrarlanarak devam eder.
Zaman Rölesinin Kullanım Alanları Nelerdir?
Zaman röleleri, birçok farklı alanda çeşitli uygulamalara sahiptir. Bazı kullanım alanları şunlardır:
- Endüstriyel Otomasyon: Fabrikalarda ve endüstriyel tesislerde, üretim süreçlerini düzenlemek ve koordinasyonu sağlamak için zaman röleleri kullanılmaktadır. Makinelerin belirli zaman aralıklarında çalışmasını veya durmasını sağlayarak verimliliği arttırmaktadır.
- Aydınlatma Kontrolü: Aydınlatma sistemlerinde zaman röleleri, belirli saatlerde ışıkların otomatik olarak açılmasını veya kapanmasını sağlayarak enerji tasarrufu sağlamamıza yardımcı olmaktadır.
- Sulama Sistemleri: Bahçe ve tarım alanlarında sulama sistemlerini zamanlamak için zaman röleleri kullanılmaktadır. Bitkilerin belirli zamanlarda sulanmasını ve bu sayede suyun verimli kullanılmasını sağlamaktadır.
- Otomotiv Sektörü: Otomobillerde ve diğer taşıtlarda zaman röleleri, korna, farlar veya silecekler gibi belirli işlevleri kontrol etmek için kullanılabilmektedir.